Οι φιλόσοφοι ανά τους αιώνες διαφωνούσαν συνεχώς για την φύση του καλού και του κακού. Στη Δυτική φιλοσοφία έχει δημιουργηθεί ένας διαχωρισμός ο οποίος από τη μία πλευρά προσεγγίζει την ηθική είτε ως αρχές, καθήκοντα και δικαιώματα είτε από υπό τη σκοπιά των συνεπειών. Και οι δύο προσεγγίσεις ανταποκρίνονται στην αντιλήψεις που έχουμε για την ηθική στη σύγχρονη εποχή.
Επίσης είναι αλήθεια ότι στην προσπάθεια μας να βρούμε την καλύτερη δυνατή λύση στο οποιοδήποτε θέμα προκύπτει αναλογιζόμαστε τις συνέπειες της κάθε ενδεχόμενης λύσης. Δυστυχώς κάθε λύση έρχεται αντιμέτωπη με πρακτικά ερωτήματα ενώ πιθανές υβριδικές λύσεις έρχονται αντιμέτωπες με το ερώτημα που αφορά την προτεραιότητα που δίνεται σε κάθε προσέγγιση της ηθικής.
Δεοντολογία
Η δεοντολογία είναι μία προσέγγιση της ηθικής η οποία δίνει έμφαση στα καθήκοντα, τα δικαιώματα και τις αρχές. Στην ηθική της δεοντολογίας το καλό και το κακό εντοπίζονται στην πράξη καθεαυτή ανεξάρτητα από τις συνέπειες τις πράξης. Οι δεοντολογικές προθέσεις παίρνουν συχνά τη μορφή μιας λίστας από πράξεις που πρέπει ή δεν πρέπει να γίνονται.
Ελευθεριακή προσέγγιση
Για τους ελευθεριακούς, η διατήρηση της ελευθερίας της ατομικής επιλογής είναι το πιο σημαντικό στοιχείο για την ανάλυση της ηθικής. Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση η ζωή αποκτά νόημα μόνο όταν είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε επιλογές για τον εαυτό μας και να επωμιζόμαστε τις αντίστοιχες συνέπειες, καλές ή κακές. Από αυτή την άποψη ο ρόλος ενός κράτους πρέπει να είναι περιορισμένος σε βασικές λειτουργίες όπως η εθνική άμυνα, η προστασία των ιδιοκτησιών και η επιβολή της νομοθεσίας. Μία πλήρως ελευθεριακή κοινωνία θα μάθαινε τα μέλη της να έχουν καλές σχέσεις μεταξύ τους διατηρώντας τις ατομικές ελευθερίες τους με σεβασμό προς τις ατομικές ελευθερίες τρίτων προσώπων. Αυτή είναι η ιδανική κατάσταση η οποία όμως δεν ανταποκρίνεται στην σύγχρονη πραγματικότητα.
Συνεπειολογική προσέγγιση
Στη συνεπειολογική προσέγγιση υπάρχει η αποδοχή ότι μία πράξη είναι καλή όταν τα αποτελέσματα της είναι καλά. Το καλό και το κακό δεν καθορίζονται από την πράξη καθεαυτή αλλά από τα αποτελέσματα της. Με αυτή τη λογική υπάρχουν "καλά" και "κακά" ψέματα αφού το ψέμα κρίνεται από τις συνέπειες του και όχι από την καθεαυτή ύπαρξη του. Βέβαια σε αυτή την προσέγγιση τίθεται το εξής ερώτημα: Για ποιον πρέπει να είναι καλά τα αποτελέσματα μιας πράξης? Με λίγα λόγια εμμέσως πλην σαφώς αποδεχόμαστε ότι από τη στιγμή που κάποια αποτελέσματα μιας πράξης είναι "καλά" για μία κοινωνική ομάδα ταυτόχρονα δεν θα είναι καλά για κάποια άλλη.
Ωφελιμιστική προσέγγιση
Στην ωφελιμιστική προσέγγιση μία πράξη είναι ηθική από την στιγμή που από αυτήν επωφελείται η πλειοψηφεία των ατόμων της ομάδας την οποία στοχεύει η πράξη. Από την άλλη πλευρά δημιουργείται το ερώτημα που αφορά τα άτομα τα οποία αποτελούν τη μειονότητα σε αυτές τις περιπτώσεις. Πρέπει να αποτελούν για πάντα τη μειονότητα ή το συμφέρον των πολλών πρέπει σε κάποιες περιπτώσεις να μετριάζεται προκειμένου να μην δημιουργούνται διακρίσεις και εντάσεις σε μια κοινωνική ομάδα?
Υ.Γ: Το κείμενο είναι βασισμένο σε αποσπάσματα του βιβλίου Human Resource Management, Sarah Gilmore and Steve Williams, 2009, Oxford: Oxford University Press.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου